KĄTSCY O:
Krzysztof Kącki [Kątski] (ok.1561-ok.1638)
W latach 1588-1590 uzyskał na uniwersytecie krakowskim stopień magistra sztuk wyzwolonych (magister artium liberalium) oraz doktora filozofii. Wśród dzieł pisanych, Krzysztof Kącki pozostawił po sobie dzieło pisane językiem łacińskim, wydane po raz pierwszy w roku 1593 „Vitae Archiepiscoporum et Eepiscoporum Ecclesiea Cracouien[sis] olim per Christoph Katfki, Artium liberalium Magistri” [Żywoty arcybiskupów i biskupów Kościoła Krakowskiego przez niegdyś żyjącego Krzysztofa Kąckiego – tł. aut.], które na odwrocie karty tytułowej, posiadało dedykację księciu i kardynałowi Jerzemu Radziwiłłowi i Kapitule Krakowskiej. Wydanie pierwsze posiadało 51 biogramów biskupów krakowskich. Następne, drugie wydanie, które ukazało się w 1633 roku, powiększone było o dodatkowe 5 biogramów, nieco skromniejsze, zaś drzeworyty herbów biskupich, „inne i daleko pośledniejsze”. Drugim dziełem Krzysztofa Kątskiego jest Carminis elegiacorum.
“Vitae Archiepiscoporum et Episcoporum Ecclesiea Cracoviensis Christophori Kantski Artium Liberalium Magistri”
(Żywoty arcybiskupów i biskupów kościoła krakowskiego Krzysztofa Kątskiego Magistra Sztuk Wyzwolonych)
I. Karta tytułowa wydania z roku 1593, II. Karta tytułowa wydania z roku 1634.
Walenty Kącki (+po 1627)
Walenty Kącki syn Eustachego, poborcy podatków na Rusi i Prusach Królewskich. Zarządzał dobrami komarnickimi Ostrorogów, wchodzących do 1611 r. jako klucz w skład olbrzymiej ordynacji ks. Ostrogskich.
Zajmował się hodowlą pszczół. Posiadał znaczącą wiedzę w tej materii. Pozostawił po sobie pionierski traktat o pszczelarstwie – Nauka koło pasiek z Informacyey Pana Walentego Kąckiego anno Domini M.D.CXII. w Komarnie u mnie Jana Ostroroga Wojewody Poznańskiego spisana w Zamościu roku M.D.C.XIIII (1614). Drukowany przez Marcina Łęskiego typografiste Akademii Zamoyskiej. Na odwrocie strony tytułu przedmowa do czytelnika datowana 1613 r. Cały traktat dzieli się na 4 części: 1) o pasiecznikach , 2) o rządzie dobrym w pasiekach, 3) o rojach, 4) o podbieraniu pszczół.
Nauka o pasiekach – karta tytułowa drugiego wydania Jakuba Wirowskiego z roku 1631
Kącki w swoim traktacie posługuje się wyborną i wzorową polszczyzną. W przemowie Walenty Kącki pisze tak: „Dostatek pospolicie lenistwo robi i przyrodzona obfitość wywodzi ludźie na lada jaką robotę: rzadki dba porządną y pracowitą koło pożytku sprawę, kiedy mu lekko wszystko do ręku płynie. Toż w Rusi koło miodów się dzieie”, co świadczy, że był światłym człowiekiem i bystrym obserwatorem życia społecznego.
Zaś na pochwałę swego dziełka tak pisze na końcu: „Przyimi z łaską czytelniku, á kiedy stárzy páśiecznicy będą przeciwko tey náuce mówić, pewnie wiedz że to będą czynili, nie iżby zła byłá w naymnieyszym punkcie, ále że im cięszko álbo tak pilnować y wczásu pszczelnego y ochędostwá i rządu w pásiece, albo nie przykrádáć czemu pono nie przywykli. Nie zdajże się zwodzić, ábyć to nabárźiey gánili, pilnuy ich ieno dobrze, á sam przygląday żeby tak czynili, iako się tu nápisało, uyźrzysz żeć tu namnieysza rzecz nie chybi „.
Drugie wydanie dzieła autorstwa Kąckiego nastąpiło w roku 1631 za sprawą Jakuba Wirowskiego, lubelskiego bibliofila, trzecie zaś w Wilnie.
Marcin Kazimierz Kątski (1636-1710), generał artylerii koronnej
Jak piszą znawcy tematu oraz badacze niniejszego diariusza, a w szczególności dr Bogdan Królikowski, autograf tego dzieła najprawdopodobniej już nie istnieje. Jednak jego pierwsza edycja z roku 1784, bez nazwiska autora, wydana został w oparciu o rękopis w Krakowie, w setną rocznicę wiktorii wiedeńskiej, przez krakowskiego księgarza i wydawcę Ignacego Grebla.
Następne wydanie tegoż diariusza przedrukowane zostało w „Acta Historica Res Gestes Poloniae Illustrantia” pod tytułem nadanym mu przez Grebla i w oryginalnej pisowni. Trzecim zaś wydaniem było niewielkie nakładowe wydawnictwo w roku 1983 wydane przez Bibliotekę Kórnicką jako reprint na dochód przeznaczony na konserwację Zamku w Kórniku.
Czwartym wydaniem jest ” Marcin Kątski, Diariusz wyprawy wiedeńskiej króla Jana III”, które do druku przygotował i wstępem poprzedził Bohdan Królikowski”, a wydało je Towarzystwo Naukowe KUL, „Źródła i Monografie”, Lublin 2003.
Przygotował: RA
Copyright 2016| All Rights Reserved
Powered by Związek Rodu Kątskich
