W dnia 2 – 14 maja br. na zaproszenie Polskiego Instytutu Naukowego i Sztuki w Montrealu odbyłem podróż po Kanadzie (Montreal, Quebéc, Ottawa), której celem była nie tylko promocja mojej książki „Skarby Wawelskie w Kanadzie w latach 1940-1960”, ale także bardzo wyraźne przypomnienie ludzie niezwykłych, którzy w wojennych i powojennych czasach poświęcili bezinteresownie swój czas, włożyli wiele pracy i wysiłku by polskie zbiory w należytej kondycji zachować i gdy przyjdzie odpowiedni czas, mogły bezpiecznie powrócić do Polski, do miejsca, w którym przypominałby oglądającym, siłę i wielkość wielopokoleniowej narodowej spuścizny. Do ludzi tych należeli poseł i minister pełnomocny RP Wacław Babiński, Adam Żurowski, były sekretarz Poselstwa RP w Ottawie oraz kustosze i konserwatorzy polskich zbiorów Józef Krzywda Polkowski ora malarz i znawca dzieł sztuki Stefan Kątski.
W trakcie mojego pobytu w Kanadzie miałem zaszczyt odwiedzić Bibliotekę Polską, którą od lat kieruję Pan Stefan Władysiuk, będącą szczególnie ważnym obiektem dla Polaków mieszkających w Montrealu, ale nie tylko. To też miejsce spotkań i odwiedzin wielu polskich znakomitości i osobowości ze świata polityki, kultury i sztuki.
Z dumą i radością wziąłem udział w uroczystościach poświęconych polskiej historii, jak np. udział w uroczystej mszy świętej i akademii rocznicowej z okazji uchwalenia Konstytucji 3 Maja, które odbyły się w montrealskim kościele Matki Boskiej Częstochowskiej przy Gascon Ave, czy w uroczystym wieczorze w Konsulacie Generalnym RP w Montrealu, kończącym obchody święta Konstytucji, jak również w Balu Polonii w Montrealu, w Domu Polskim „Orła Białego”, zorganizowanym przez Kongres Polonii Kanadyjskiej – Okręg Quebec z okazji majowego święta.
Jednak najważniejszymi, niezapomnianymi chwilami mojego pobytu w Kanadzie były prelekcje w Montrealu i Ottawie, na których mogłem przybliżyć zebranej na tych spotkaniach publiczności, zagadnienia i problematykę związaną z dwudziestoletnim przechowywaniem polskich zbiorów w Kanadzie w latach 1940-1960. Szczególnie okresu powojennego (lat 1945-1960), tj. okresu, który do tej pory był najmniej znanym dla większości Polaków, i tych mieszkających w Kanadzie, jak i tych mieszkających w Polsce. W publikacji, okres ten przedstawiłem w oparciu o niepublikowane dotąd dokumenty zgromadzone w archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Władysława Sikorskiego w Londynie.
Szczególnym interesującym było nieplanowane, ale niezwykle spontaniczne spotkanie z młodzieżą w szkole polskiej w Ottawie, gdzie padło wiele ciekawych pytań dotyczących najcenniejszych zbiorów polskiego dziedzictwa narodowego.
Również, niezwykłym dla mnie przeżyciem były prywatne spotkania z osobami, które w jakimś stopniu dotknęły zagadnienia związane z przechowywaniem polskich skarbów w Kanadzie, mam tu na myśli ottawskie spotkanie z Panią Haliną Fudakowską (l.107), uczestniczką spotkań z kustoszami i konserwatorami na odprawach w Montrealu, u byłego posła i ministra Wacława Babińskiego (opiekuna skarbów wawelskich), czy spotkanie z rodziną Wacława Babińskiego, jego synową Panią Haliną Babińską i Kazimierzem Babińskim, wnukiem ministra.
W trakcie wielu spotkań, poruszony byłem, niezwykle miłymi słowami i podziękowaniami czytelników, kierowanymi do mnie jako autora publikacji, w trakcie podpisywania książek.
Z podróży po Kanadzie przywiozłem, nie tylko najlepsze wspomnienia polskiej gościnności na kanadyjskiej ziemi, ale także materiały do planowanego na przyszły rok drugiego, powiększonego wydania biografii Stefana Kątskiego – artysty malarza, znanego z niezwykle pięknych dekoracji z kościoła Matki Boskiej Częstochowskiej, za co dziękuję o. Adamowi Zawackimu z kościoła Matki Boskiej Częstochowskiej, z którym współpracuje od wielu już lat, w gromadzeniem dokumentów dotyczących działalności artystycznej w Kandzie Stefana Kątskiego, które posłużą już w niedalekiej przyszłości do przygotowania reedycji jego biografii wydanej w roku 2019.
Kończąc, raz jeszcze pragnę serdecznie podziękować za mój pobyt w Kanadzie i jego organizację. Szczególnie, podziękować pragnę Panu Stefanowi Władysiukowi, bibliotekarzowi z Biblioteki Polskiej w Montrealu, głównemu organizatorowi mojego przyjazdu i spotkań w Montrealu. W dalszej kolejności pragnę podziękować Panom Edwardowi Pozńskiemu ze Stowarzyszenia Kombatantów Polskich oraz dr. Aleksandrowi Maciejowi Jabłońskiemu, prezesowi Instytutu Naukowego im. Oskara Haleckiego w Ottawie za organizację mojego pobytu i wykładu o skarbach wawelskich w Ottawie. Związkowi Weteranów Polskich im. Marszałka J. Piłsudskiego, w szczególności jego prezesowi Panu Andrzejowi Okoniewskiemu za gościnne zaproszenie na Bal Polonii oraz obiad żołnierski w Dniu Święta ich Patrona.
Również gorąc pragnę podziękować Państwu Zofii i Januszowi Frydeckim za poświęcony mi czas w trakcie pobytu w Quebecu.
Robert Antoń
Czytelnia w Bibliotece Polskiej im. Wandy Stachiewicz w MontrealuCzytelnia w Bibliotece Polskiej im. Wandy Stachiewicz w MontrealuRecepcja Biblioteki Polskiej im. Wandy Stachiewicz w MontrealuKościół Św. Trójcy w Montrealu – polichromia w prezbiterium, przedstawiająca polskich świętych i błogosławionych – wykonana przez Stefana KątskiegoKościół Św. Trójcy w Montrealu – polichromia w prezbiterium, przedstawiająca polskich świętych i błogosławionych – wykonana przez Stefana KątskiegoKościół Św. Trójcy w Montrealu – polichromia przedstawiająca polskich świętych i błogosławionych – wykonana przez Stefana Kątskiego – foto archiwalne przed przemalowaniem tła i scen z życia świętychKościół Św. Trójcy w Montrealu – polichromia przedstawiająca polskich świętych i błogosławionych – wykonana przez Stefana Kątskiego – foto archiwalne przed przemalowaniem tła i scen z życia świętychPan Jezus na Krzyżu – scena wykonana techniką kurdybanową przez Stefana Kątskiego – plebania parafii Matki Boskiej Częstochowskiej w MontrealuTablica pamiątkowa upamiętniająca Stefana Kątskiego w kościele MBC w Montrealu Kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej z koronami zaprojektowanymi przez Stefana KątskiegoTryptyk kurdybanowy przedstawiający sceny z życia św. Maksymiliana Kolbego wykonany w 1977 roku przez Stefana Kątskiego. Fotografia archiwalna przedstawiająca całe dzieło. Niedługo po śmierci artysty, skradziono trzecia część tryptyku przedstawiającą sceny z męczeńskiej śmierci w KL AuschwitzStefan Kątski (piaty od prawej) w towarzystwie duchowieństwa i członków parafii MBC w Montrealu w czasie wizyty kardynała Karola Wojtyły w dniu 29 VIII 1969 r.Kardynał Karol Wojtyła odwiedzający polską parafię MBC w Montrealu, 29 VIII 1969r.Tablica informacyjna z budowy kościoła w przedsionku kościoła MBC w MontrealuKościół MBC w Montrealu, widok obecnySklepienie w kościele MBC w Montrealu – projekt i polichromie wykonane przez Stefana KątskiegoUroczysta Msza św. z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja w kościele MBC – widok na nawę główna, 5 V 2024Wystąpienie z okazji akademii w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja w sali parafialnej kościoła MBC w Montrealu, 5 V 2024Wystąpienie Pani Bożeny Pyrkosz, prezes Kongresu Polonii Kanadyjskiej – Okręg Quebec z okazji akademii w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja w sali parafialnej kościoła MBC w Montrealu, 5 V 2024Dom Polski Stowarzyszenie „Orła Białego” w MontrealuBal Polonii z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja w sali balowej „Orła Białego” wydany przez Kongres Polonii Kanadyjskiej – Okręg Quebec, 4 V 2024, stoją od lewej: Stefan Władysiuk, bibliotekarz Biblioteki Polskiej w Montrealu, Halina Władysiuk, Robert AntońBal Polonii z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja w sali balowej „Orła Białego” wydany przez Kongres Polonii Kanadyjskiej – Okręg Quebec, 4 V 2024. Bal muzyka uświetniły orkiestry: Maple Wing Concert Band oraz Tactical Helicopter Squadron BandMuzeum Prowincji Quebec (obecnie pawilon im. Gerarda Morissett) w Quebec City, w którym w latach 1948-1960 przechowywane był skarby wawelskieHotel Dieu w Quebec City, w którym w latach 1947-191948 przechowywane był skarby wawelskieRatusz w Quebec CityNajokazalszy budynek w Quebec City, Hotel FrontenacQuebec CityUroczysty wieczór kończący uroczystości rocznicowe uchwalenia Konstytucji 3 Maja w Konsulacie Generalnym RP w Montrealu, 8 V 2024Przed wykładem w Domu Polskim Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Ottawie, 9 V 2024Przed wykładem w Domu Polskim Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Ottawie, z sanockim kolegą z dawnych lat – Jurkiem Woźniakiem, 9 V 2024Wystąpienie Edwarda Poznańskiego ze Stowarzyszenia Kombatantów Polskich w OttawieWystąpienie dr Aleksandra Macieja Jabłońskiego, dyrektora Instytutu Naukowego im. Oskara Haleckiego w OttawiePodpisywanie książek i słowa podzięki czytelników są zwykle satysfakcjunąceRozmowa z ambasadorem Witoldem DzielskimPrzed budynkiem Centralnej Składnicy Akt na Farmie Doświadczalnej, gdzie w latach 1940-1945 przechowywane były polskie zbioryGrób Wiktora Podoskiego, Konsula Generalnego RP w Otawie, a od 1941-1944 Poseł i Minister Pełnomocny RP w OttawieGrób Józefa Polkowskiego, kustosza polskich zbiorów w latach 1949-1960Grób Adama Żurawskiego, sekretarza Poselstwa RP i opiekuna skarbów wawelskichBudynek Poselstwa RP w Ottawie, dziś rezydencja polskiego ambasadoraKlasztor Przenajświętszej Krwi, w którym również przechowywane by polskie zbioryWystąpienie w sali parafialnej u Św. Jana Pawła II w MontrealuWystąpienie w sali parafialnej u Św. Jana Pawła II w Montrealu, wprowadzenie o. Piotra MiodkaUroczysty obiad wydany przez Stowarzyszenie Weteranów Polskich im. Marszałka Piłsudskiego w MontrealuUroczysty obiad wydany na cześć Patrona przez Stowarzyszenie Weteranów Polskich im. Marszałka Piłsudskiego w MontrealuUroczysty obiad wydany na cześć Patrona przez Stowarzyszenie Weteranów Polskich im. Marszałka Piłsudskiego w MontrealuUroczysty obiad wydany na cześć Patrona przez Stowarzyszenie Weteranów Polskich im. Marszałka Piłsudskiego w MontrealuMoje wystąpienie w Konsulacie Generalnym RP w Montrealu otworzył Konsul Generalny Michała Sarnicki oraz Stefan WładysiukMoje wystąpienie w Konsulacie Generalnym RP w Montrealu otworzył Konsul Generalny Michała Sarnicki oraz Stefan WładysiukPamiątkowa fotografia Konsul M. Sarnicki, Flora Liebich oraz zastępca konsula Dariusz SabatStoją od lewej: o. Adam Zawacki z parafii MBC, konsul M. Sarnicki, Flora Liebich oraz zastępca konsula Dariusz SabatSpotkanie u Pani Pułkownikowej Hali Fudakowskiej (w środku), Julek Meissner, Zofia Fudakowska, córka Pani HaliLunch u p.p. Władysiuków, pierwsza od lewej Halina Babińska, Ewa Szweykowska, Halina WładysiukLunch u p. Haliny Babińskiej, od lewej Katarzyna Schrodt, Halina Babińska, autor, Flora LiebichDom Polski – salon Pułkownikostwa Liebichów – miejsce spotkań polityków Emigracji Polskiej i generalicjiFotel, który był ulubionym gen. K. Sosnkowskiego Miejsce w salonie Liebichów, które zajmowali polscy generałowie i politycy emigracyjniSalon Pułkownikostwa Liebichów, od lewej: gen. Antoni Schylling, Irena Liebich, płk Andrzej Liebich, gen. Kazimierz Sosnkowski, generałowa Antonina Tokarzewska-Karaszewicz, siedzi na dywanie Stefan KątskiPamiątkowa fotografia z autografem gen. K. Sosnkowskiego dla Felicji Stevenson, ciotki A. LiebichaObraz Stefana Kątskiego w salonie Liebichów
